بر اساس قانون وظیفه عمومی، تمامی افراد با جنسیت آقا و دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران، به‌محض ورود به سن 18 سالگی مشمول قانون خدمت وظیفه عمومی می‌شوند. حال ممکن است برخی افراد پس از 18 سالگی وارد دانشگاه شده و یا به هر دلیل دیگری اقدامی جهت اعزام به خدمت انجام نداده باشند. این دسته به‌عنوان غایب در نظر گرفته می‌شوند. متناسب با نوع و زمان غیبت غایبین، برخی شرایط و ضوابط شامل حالشان می‌گردد.
افرادی که به‌عنوان مشمولان غایب سربازی می‌باشند از انجام بسیاری از امور مرتبط به ارگان‌های دولتی منع خواهند بود. برخی از این محدودیت‌ها عبارت‌اند از عدم دریافت هرگونه وام و یا کمک‌های کشاورزی و صنعتی و … از بانک‌ها، عدم دریافت اصل مدرک دوره‌های تحصیلی و یا پایان‌نامه دوره‌های بالاتر، عدم امکان اشتغال در موسسه‌های دولتی و بسیاری از موارد دیگر. هم‌چنین متحمل عواقبی می‌شوند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
غیبت سربازی به دوره‌ای می‌گویند که فرد پس از 18 سالگی، در موعد مقرر، اقدام به معرفی خود و اعزام به خدمت نکند.
غیبت های مجاز سربازی
مسلماً تمامی افرادی که مشمول غیبت می‌شوند به‌عمد در این شرایط قرار نگرفته و ممکن است تحت تأثیر یکسری وقایع و شرایط در این مسیر قرارگرفته باشند. شرایطی وجود دارد که اگر مشمولان، توسط یکی از آن‌ها از اعزام به خدمت بازمانده و وارد غیبت اولیه شده باشند، غیبت آن‌ها موجه تلقی شده و از جرائم و محدودیت‌ها معاف می‌باشند. شرایطی که به‌موجب آن‌ها غیبت مشمول، موجه خواهد بود به شرح زیر است:
- فرد دچار بیماری یا صدمه‌ای شده باشد که تأخیر در معرفی و یا اعزام حداکثر به مدت 2 ماه، از زمان شروع بیماری را به دنبال داشته باشد.
- فرد دچار بیماری و یا صدمه‌ای باشد که منجر به بستری شدن وی در بیمارستان گردد، حداکثر تا 6 ماه پس از شروع بیماری، آن‌هم با ارائه مدرک مستند و تأییدیه پزشک معتمد سازمان، مجاز به تأخیر در معرفی یا اعزام می‌باشد. درصورتی‌که دوره بهبود آن‌ها به بیش از 6 ماه بیانجامد، بازهم به تأییدیه پزشک معتمد سازمان نیاز است.
- درصورتی‌که یکی از اعضای درجه‌یک خانواده مشمول فوت کند، معرفی و اعزام او حداکثر تا 3 ماه می‌تواند به تأخیر بیانجامد. درصورتی‌که متوفی از خانواده همسر باشد این مدت‌زمان به حداکثر 1 ماه کاهش می‌یابد.
- درگیری فرد مشمول یا اعضای درجه‌یک خانواده وی، با وقایع طبیعی مانند سیل، زلزله و … و یا حوادثی همچون آتش‌سوزی، انفجار، تصادف شدید و یا سقوط هواپیما که موجبات تأخیر فرد را حداکثر بین 2 تا 6 ماه پس از وقوع حادثه فراهم آورد. درصورتی‌که همسر و فرزند فرد در حادثه آسیب‌دیده باشند، بسته به‌شدت آن و ضرورتی که برای حضور فرد مشمول نیاز است حداکثر تا 6 ماه پس از وقوع حادثه، غیبت مشمول موجه است. درصورتی‌که آسیب دیدگان پدر، مادر، خواهر و یا برادر مشمول باشند، این بازه زمانی به حداکثر 3 ماه کاهش‌یافته و درصورتی‌که پدر و مادر همسر فرد مشمول صدمه‌دیده باشند، غیبت او تا حداکثر 2 ماه توجیه دارد. باید توجه کرد که این تأخیر با ارائه مدارک مستند و تأییدیه مراجعی که دارای صلاحیت هستند قابل توجیه می‌باشد.
- مشکلات اداری که ممکن است برای هر فرد حین انجام فرآیند معرفی و یا اعزام پیش بیاید، بدون اینکه مشمول در آن‌ها دخیل باشد. شرایطی این‌چنینی تا حداکثر 6 ماه و تنها با ارائه مدرک مستند و اثبات عدم کوتاهی فرد در انجام فرآیند اعزام، موجه است.
- درصورتی‌که مشمول، در حبس و یا توقیف به سر می‌برد باید دارای تأییدیه مراجع دارای صلاحیت بوده و علاوه بر آن، زمان شروع حبس وی، قبل از شروع دوره غیبتش باشد.
- درصورتی‌که سرپرست خانواده مشمول، دچار بیماری از کارافتادگی باشد، در حبس به سر برد، اعتیاد شدید داشته باشد، مفقودالاثر باشد و مواردی مشابه را تجربه کند، زمانی فرد می‌تواند غیبتش را توجیه کند که در صورت غیبت او، خانواده توانایی امرارمعاش خود را نداشته و جز او شخص دیگری نباشد که صلاحیت سرپرستی خانواده را دارا باشد. مدت‌زمانی که تحت این شرایط، غیبت افراد دارای توجیه است حداکثر 3 ماه می‌باشد. درصورتی‌که مشمول شرایط معافیت نداشته و برای اعزام اقدام نموده، می‌بایست مدرک مستند از مراجع دارای صلاحیت را به‌منظور توجیه غیبتش ارائه دهد.
- بیماری‌های همسر و فرزند مشمول که موجب به تأخیر افتادن معرفی او حداکثر به مدت 3 ماه می‌شود. توجیه غیبتی که تحت این شرایط باشد توسط ارائه مدارک معتبر و تأیید پزشک معتمد سازمان، امکان‌پذیر است.
- زمانی که فرد، قبل از شروع دوره غیبت اقدام به ازدواج‌کرده و یا اختلافات با همسرش منجر به طلاق وی گردد. درصورتی‌که این اقدامات موجب تأخیر مشمول در اعزام و یا معرفی به مدت 3 ماه شده باشد، با ارائه مدارک مستند و گواهی‌های مرتبط از مراجع مربوطه غیبت فرد موجه محسوب می‌شود.
- درصورتی‌که پدر و یا برادر مشمول به‌موجب بیماری فوت کرده باشد و شورای پزشکی این تشخیص را داده باشد که شروع بیماری پدر یا برادر و مراقبت از بیمار، قبل از غیبت مشمول بوده و در طول مدت غیبت او نیز ادامه داشته است.
- درصورتی‌که پدر یا برادر مشمول، دچار نقص عضو و یا محجوریت باشند و شورای پزشکی تشخیص دهد که شروع بیماری هر یک از آن‌ها و مراقبت از آن‌ها به قبل از دوره غیبت مربوط بوده و در طی آن نیز ادامه داشته است.
- در صورت طلاق بائن و یا غیابی مادر مشمول که به علت حبس، اعتیاد، مفقودالاثر بودن پدر و مواردی مشابه رخ می‌دهد و به‌موجب آن، وظیفه سرپرستی خانواده قبل از شروع غیبت، بر عهده مشمول قرار خواهد گرفت. به‌شرطی که در صورت عدم حضور مشمول، خانواده قادر به امرارمعاش خود نباشد. در این شرایط نیز ارائه مدارک مستند و تأییدیه سازمان‌های مربوطه لازم است.
- زمانی که اعضای درجه‌یک خانواده به معلولیتی گرفتارشده و تاریخ معلولیت آن‌ها قبل از ورود به غیبت مشمول باشد.
- درصورتی‌که فرد، دلیل موجهی برای غیبت نداشته باشد اما تحت برخی شرایط خاص که برای خانواده‌اش رخ می‌دهد، امکان اعزام به خدمت را نداشته باشد. در این صورت تحت شرایط زیر غیبت او جهت استفاده از معافیت توجیه می‌گردد:
الف – اگر همسر مشمول فوت کرده و از او دارای یک فرزند کوچک باشد، غیبت او حداکثر تا 3 سال، با 2 فرزند کوچک، حداکثر تا 5 سال و با 3 فرزند کوچک و بیشتر، حداکثر تا 8 سال موجه است.
ب – اگر همسر مشمول پس از ازدواج، دچار معلولیت شده و نیاز به مراقبت داشته باشد بسته به‌شدت معلولیت وی، معلولیت متوسط حداکثر تا 2 سال و معلولیت شدید و خیلی شدید، حداکثر تا 5 سال، غیبت مشمول، قابل توجیه می‌باشد.
ج – درصورتی‌که هر یک از اعضای درجه‌یک خانواده مشمول، اعم از پدر، مادر، برادر و خواهر دچار بیماری و یا معلولیت شدید باشند، به‌جز فرد مشمول شخص دیگری برای مراقبت از آن‌ها وجود نداشته باشد و با اعزام وی، خانواده امرارمعاش خود را از دست دهد، غیبت فرد حداکثر تا 5 سال قابل توجیه است.
مدارک مورد نیاز برای توجیه غیبت سربازی
شرایطی که به‌موجب آن‌ها، غیبت فرد مشمول توجیه می‌شود، ذکر شد اما برای اثبات آن‌ها نیاز به ارائه برخی مدارک و مستندات است که به شرح زیر می‌باشد.
- مدارک پاراکلینیکی مراکز درمانی دانشگاه‌ها و یا نیروهای مسلح که نشان‌دهنده بیماری یا صدمات وارده به مشمول بوده و مورد تأیید پزشک معتمد بهداری فرماندهی انتظامی استان باشد. مانند نتیجه آزمایشات رادیوگرافی‌ها، رادیولوژی‌ها، آندوسکوپی‌ها، سیتی اسکن‌ها، MRI، سونوگرافی‌ها و ….
- مدارکی که نشان‌دهنده بیماری و بستری بودن فرد مشمول یا همسر و فرزند او بوده و مورد تأیید پزشک معتمد بهداری فرماندهی انتظامی استان نیز باشد. این مدارک عبارت‌اند از گواهی‌های صادرشده از مراکز درمانی و بیمارستان‌ها به همراه کپی خلاصه پرونده بیمارستانی.
- گواهی فوت صادرشده از ثبت‌احوال که متعلق به یکی از بستگان درجه‌یک مشمول و همسرش باشد. (پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر، خواهر، پدر و یا مادر همسر)
تأییدیه سازمان آتش‌نشانی محل، مبنی بر اینکه به علت حادثه‌ای همچون آتش‌سوزی یا انفجار، خسارت مالی به مشمول یا اعضای درجه‌یک وی و یا پدر و مادر همسرش واردشده است. - درصورتی‌که به سبب تصادف شدید اتومبیل، حوادث مربوط به هواپیما و قطار و ازاین‌دست اتفاقات، به مشمول و یا اعضای درجه‌یک خانواده وی، خسارات جانی و مالی تحمیل شود، نیاز به گواهی تأیید مراجع قضایی (پزشکی قانونی) و انتظامی محل می‌باشد.
- درصورتی‌که خسارات جسمی، مالی و روحی ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، صاعقه و طوفان، به مشمول و یا اعضای درجه‌یک خانواده و هم‌چنین پدر و مادر همسر وی وارد شود، برای توجیه غیبت خود نیاز به گواهی صادره از بخشداری یا فرمانداری محل دارد.
- درصورتی‌که آخرین وضعیت تحصیلی دانشجویان، طلاب و دانش آموزان، به سبب برخی اشکال‌های اداری، به‌موقع به سازمان اعلام نگردد برای اثبات آن، نیاز به صادر شدن تأییدیه در مورد چگونگی و نحوه بروز ایرادات اداری، از بالاترین مقام اجرایی واداری مرکز آموزش عالی و دانشگاهی وابسته به وزارت علوم، وزارت بهداشت، حوزه علمیه و آموزش‌وپرورش در مراکز شهرستان‌ها، می‌باشد.
- درصورتی‌که وضعیت خدمتی مشمولان به‌کار گرفته‌شده و یا رهاشده از خدمت، به علت بروز مشکلات اداری، به‌موقع به سازمان وظیفه عمومی اعلام نشود، نیاز به یک تأییدیه صادرشده از نیروی انسانی سازمان‌های به‌کارگیرنده مشمولان متعهد به خدمت و هم‌چنین نیروی انسانی نیروهای مسلح، در مورد چگونگی و نحوه رخ دادن مشکلات اداری، می‌باشد.
- کپی حکم صادره مورد تأیید از مراجع قضایی صادرکننده حکم که مبنی بر محبوس بودن مشمول، توقیف وی، غیبت و یا مفقودالاثر بودن پدر یا سرپرست دیگر خانواده باشد، با ذکر تاریخ شروع و اتمام محکومیت.
- درصورتی‌که پدر یا سرپرست دیگر خانواده گرفتار اعتیاد شدید باشد، نیاز به استعلام از مراکز درمانی و بهداشتی و یا پزشکی قانونی معتبر و نیز تأییدیه مراجع انتظامی می‌باشد.
- عقدنامه یا طلاق‌نامه، به همراه شناسنامه مشمول و همسرش.
- به‌منظور اثبات درستی یا دروغی بودن ازدواج یا طلاق مشمول و یا هر یک از اعضای درجه‌یک خانواده وی، استعلام از ثبت‌احوال و یا ثبت‌اسناد الزامی است.
- در رابطه با شروع اختلافات مشمول و همسرش و یا مادر و پدر مشمول، به برگه تحقیقات محلی کلانتری یا پاسگاه محل سکونت و هم‌چنین دادنامه و برگه‌های احضاریه صادره از مراجع قضایی در این زمینه نیاز است.
- درصورتی‌که پدر و یا برادر بالای 18 سال مشمول، در طول غیبت، دچار بیماری بوده که نیاز به مراقبت دارد، ارائه برگ رأی شورای پزشکی مبنی بر اعلام نظر در این خصوص الزامی است. اگر هر یک از آن‌ها به سبب این بیماری در طول دوره غیبت، فوت شود، تأیید بیماری و محتاج بودن به مراقبت قبل از فوت، در طول مدت غیبت، از سوی شورای پزشکی نیاز است.
- درصورتی‌که مادر مشمول به سبب حبس، مفقودالاثر بودن و یا اعتیاد شدید همسرش ناچار به طلاق غیابی شده باشد ارائه کپی از دادنامه و حکم صادرشده از مراجع صالحه قضایی الزامی است.
- استعلام از سازمان تأمین اجتماعی در خصوص عدم دریافت حقوق پدر و یا مادر مشمول.
- بررسی صحت سرپرستی و تأمین امرارمعاش خانواده توسط مشمول، به‌واسطه پلیس کنترل اطلاعات یا کلانتری یا پاسگاه نظامی محل از طریق انجام تحقیقات از شورای اسلامی محل سکونت صورت می‌گیرد.
- ارائه گواهی صادره از کمیته امداد یا بهزیستی استان در خصوص تحت پوشش بودن اعضای درجه‌یک خانواده.
- در صورت معلولیت اعضای درجه‌یک خانواده نیاز به گواهی صادرشده از سازمان بهزیستی، با ذکر تاریخ معلولیت می‌باشد.
- در صورت بروز اشکالات مربوط به پست و عدم ارسال و تحویل به‌موقع مرسوله به مشمول، نیاز به گواهی صادره به امضای مسئول اداره پست شهرستان محل سکونت مشمول با ذکر دلایل منطقی و قابل‌قبول می‌باشد.
- درصورتی‌که در آخرین روز مهلت معرفی، در ثبت درخواست مشمول اشکالی بروز دهد مانند قطعی شبکه ارتباطی و عدم امکان ثبت درخواست مشمول، نیاز به ارائه گواهی صادره به امضای مسئول دفتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس+10) و با تأیید مدیر سیستم فاوای شهرستان می‌باشد.
غیبت هایی که قابل توجیح نیستند
تمامی آقایانی که به سن 18 سال می‌رسند می‌بایست جهت اعزام و معرفی به خدمت خود اقدام نمایند و وضعیت خود را مشخص کنند. بر اساس قانون وظیفه عمومی، مشمولان خدمتی که در موعد مقرر برای رسیدگی به وضعیت خود اقدام نکرده و یا خود را معرفی نکرده باشند به‌عنوان سرباز غایب محسوب می‌شوند. شرایطی که به‌موجب آن‌ها غیبت افراد توجیهی نداشته و مشمول جریمه می‌شوند به شرح زیر است:
- در موعد مقرری که توسط سازمان تعیین می‌شود، مشمولان خدمت اقدامات لازم جهت معرفی و اعزام به خدمت را انجام نداده باشند.
- داتش آموزان، دانشجویان و طلاب خارج از کشور که حداکثر یک سال پس از انصراف، اخراج و یا فراغت از تحصیل، خود را معرفی نکرده باشند.
- افرادی که قبل از رسیدن به سن مشمولیت، ترک تحصیل‌کرده و یا از تحصیل انصراف داده، اخراج یا فارغ شده‌اند و تا 6 ماه پس از 18 سالگی نیز اقدامی جهت معرفی خود انجام نداده‌اند.
- افرادی که در تاریخ‌های مقرر جهت اعزام به خدمت حضور نداشته باشند.
- آن دسته از افرادی که دارای برگ معافیت موقت بوده و 1 ماه پس از اتمام معافیت موقت، جهت ادامه فرآیند رسیدگی، به وظیفه عمومی رسیدگی‌کننده جهت معرف خود مراجعه نکرده باشند.
- متعهدین خدمتی که در دستگاه‌های غیرنظامی مشمول قانون، مشغول به فعالیت‌اند و هم‌چنین کارکنان پایور و پیمانی نیروهای مسلح که حداکثر تا 6 ماه پس از رهایی از خدمت، خود را معرفی نکرده باشند.
- اتباع خارجی که پس از تحصیل تابعیت ایرانی، حداکثر 6 ماه پس از تاریخ اخذ تابعیت، اقدامی جهت معرفی خود انجام نداده باشند.
- افرادی که دارای شناسنامه نبوده و حداکثر تا 5 ماه پس از صدور آن نیز خود را معرفی نکرده باشند.
- مشمولانی که بدون غیبت اولیه، محکوم‌به زندان شده و تا 6 ماه پس از آزادی خود، اقدامی جهت معرفی خود انجام نداده‌اند.
- افرادی که بیشتر از سقف مجاز، در مقاطع مختلف تحصیلی، ادامه تحصیل داده باشند.
- کسانی که به‌صورت داوطلب آزاد یا متفرقه به ادامه تحصیل پرداخته‌اند و این تحصیل آن‌ها تا پس از موعد قانونی اعزام نیز ادامه داشته باشد.
- مشمولان دیپلم و پیش‌دانشگاهی حضوری که در مهلت‌های مقرری که با توجه به تاریخ تولد و زمان دریافت مدرک تحصیلی آن‌ها تعیین می‌گردد، مدارک خود را جهت معرفی ارسال ننموده‌اند.
توجه داشته باشید، افرادی که در موعد قانونی اقدام به درخواست معافیت پزشکی یا کفالت کرده و در مراحل رسیدگی پزشکی و کفالت قرارگرفته‌اند، درصورتی‌که از روی عمد و یا کوتاهی در پیگیری پرونده و با حضور نداشتن در جلسه‌های شورای پزشکی و هیئت کفالت، موجب طولانی شدن فرآیند رسیدگی شده باشند و نیز رأی شورای پزشکی و هیئت رسیدگی کفالت نیز مبنی بر سرباز بودن فرد باشد، حکم مشمول غایب را داشته و برگ اعزام با غیبت برای وی صادر خواهد شد.
تبعات غیبت کردن سربازی
مسلماً در سراسر جهان برای هر چه که برخلاف قانون مصوب هر کشور صورت گیرد، مجازات و تبعاتی برای فرد خاطی در نظر گرفته می‌شود. در کشور ما نیز، اعزام به سربازی پس از سن 18 سالگی، یک قانون به شمار می‌رود و برای افرادی که خلاف آن عمل کنند تبعات نقدی و غیر نقدی در پی دارد که سعی کردیم در ادامه به آن‌ها بپردازیم.
تبعات غیر نقدی
افرادی که به‌عنوان مشمولان غایب به شمار می‌روند، از تسهیلاتی که تنها با تعیین تکلیف سربازی و ارائه مدارک مستند مرتبط با آن ممکن هستند، محروم می‌باشند. این تسهیلات عبارت‌اند از:
- دریافت هرگونه وام و کمک‌های کشاورزی، صنعتی، دامداری و مسکن از طریق بانک‌ها، وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی وابسته به دولت و نهادهای قانونی
- نامزد شدن جهت انتخابات مجلس شورای اسلامی و سایر شوراها و انجمن‌های قانونی
- دریافت اصل مدرک یا پایان‌نامه دوره‌های تحصیلی از وزارتخانه مربوطه، از مقطع دیپلم گرفته تا بالاتر
- صدور پروانه کسب و اجازه اشتغال و عضویت در شرکت‌های تعاونی
- دریافت حقوق ماهانه از سازمان‌های دولتی، وابسته و نهادهای قانونی
استخدام شدن به هر صورت رسمی، روزمزد یا پیمانی
خرید خدمت در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، نهادهای قانونی و شرکت‌های دولتی.
افرادی هستند که حین آموزش اولیه یا خدمت، اقدام به فرار یا غیبت نموده و لازم است دوره آموزشی مجدداً برای آن‌ها برگزار شود. این افراد علاوه بر رسیدگی به غیبت و یا فرارشان، دوباره به دوره آموزش، اعزام‌شده و پس از پایان دوره در یگان قبلی به ادامه خدمت می‌پردازند. اما باید به این نکته توجه داشته باشند که مدت آموزش قبلی آن‌ها جزوی از خدمت آن‌ها به‌حساب نمی‌آید.
غایبین به لحاظ اضافه‌خدمت، مطابق جدول زیر، مشمول جریمه می‌شوند.
اضافه خدمت غایبین خدمت بر اساس مدت زمان
- 3 ماه در زمان صلح یا 15 روز در زمان جنگ: 3 ماه
- بیشتر از 3 ماه در زمان صلح یا بیشتر از 15 روز در زمان جنگ: 6 ماه
- بیش از یک سال در زمان صلح یا بیش از 2 ماه در زمان جنگ: اعمال اضافه خدمت + تلقی به عنوان فراری و معرفی به مراجع مصالح قضایی
تبعات نقدی
درصورتی‌که مشمولان غیبت از تسهیلاتی که برایشان ممنوع شده استفاده نمایند به‌عنوان متخلف شناسایی‌شده و به محاکم قضایی معرفی می‌شوند. میزان جریمه‌ای که برای این افراد در نظر گرفته‌شده است، در جدول زیر ذکرشده است.
میزان جریمه تخلف در تسهیلات ممنوعه
- یک بار: هزینه سالانه یک سرباز
- دو بار: هزینه سالانه یک سرباز + 3 ماه محرومیت از خدمت
- سه مرتبه و بیشتر: هزینه سالانه یک سرباز + محرومیت از خدمات دولتی
مبلغ جریمه که بر اساس هزینه سالانه یک سرباز می‌باشد، با توجه به قانون بودجه همان سال محاسبه می‌گردد.
هم‌چنین از سال 94 طرحی تحت عنوان “طرح جریمه مشمولان غایب” اجرا می‌شود که دارای شرایط و ضوابط خاص به خود است. اما به‌طور اختصار می‌توان گفت این طرح به‌منظور تعیین تکلیف وضعیت خدمت آقایانی است که موفق به اتمام خدمت دوره ضرورت خود نشده و تا پایان سال 97 نیز دارای بیش از 8 سال غیبت می‌باشند. اما در رابطه با میزان جریمه مشمولان غایب جهت صدور کارت معافیت می‌توانید به جدول زیر مراجعه کنید.
مقدار جریمه مشمولین غایب
- زیر دیپلم 10 میلیون تومان
- دیپلم 15 میلیون تومان
- فوق دیپلم 20 میلیون تومان
- کارشناسی 25 میلیون تومان
- کارشناسی ارشد 30 میلیون تومان
- دکترای غیر پزشکی 40 میلیون تومان
- دکترای پزشکی 35 میلیون تومان
- پزشکان متخصص و بالاتر 50 میلیون تومان
لازم به ذکر است، مشمولان غایبی که پس از اعزام و در حین خدمت، حسن اخلاق و جدیت در انجام‌وظیفه از خود بروز دهند یا در عملیات جنگی شجاعت و فداکاری به خرج دهند، به‌نحوی‌که مورد تأیید فرماندهان و روسای مربوطه باشد، با توجه به ضوابط ابلاغ‌شده از ستاد کل و تصویب مقامات مربوطه در سازمان، ممکن است از اضافه‌خدمت یا بخشی از آن معاف شوند.